Hòa Ma Toán - Trung tâm toán luyện thi tốt hàng đầu tại Hà Nội

Càng gần đến cuối kỳ, nhiều gia đình bước vào một “chế độ đặc biệt”: lịch học dày hơn, thời gian ôn tập nhiều hơn, và áp lực cũng tăng lên theo từng ngày. Không ít bố mẹ nghĩ rằng, giai đoạn nước rút thì con càng phải học nhiều mới yên tâm. Nhưng thực tế, cố gắng nhiều chưa chắc đã tốt, nhất là khi tinh thần của con đã bắt đầu quá tải.

Trong nhiều năm làm việc với học sinh, tôi nhận ra một điều rất quan trọng: có những lúc, con không tiến bộ thêm vì thiếu kiến thức, mà vì não bộ đã quá mệt để tiếp nhận thêm thông tin mới. Nếu bố mẹ nhận ra sớm và điều chỉnh kịp thời, con sẽ lấy lại cân bằng nhanh hơn rất nhiều.

Vậy làm sao để biết con đang ôn thi trong trạng thái bình thường hay đã bắt đầu quá tải tinh thần?

Học nhiều nhưng nhớ rất ít – dấu hiệu đầu tiên của quá tải

Một trong những biểu hiện rõ ràng nhất là: con học rất chăm, ngồi vào bàn học nhiều giờ, nhưng kiến thức vừa học xong đã quên. Đọc lại bài thì thấy quen quen, nhưng hỏi sâu hơn lại không nhớ được mạch làm.

Đây không phải vì con lười hay thiếu cố gắng. Đó là lúc não bộ đã rơi vào trạng thái “báo động”, không còn đủ năng lượng để xử lý và lưu trữ thông tin mới. Càng cố nhồi nhét, tình trạng quên càng nặng hơn.

Nếu bố mẹ thấy con học mà không giữ được kiến thức trong thời gian ngắn, rất có thể con đang quá tải tinh thần chứ không phải học sai cách.

Con dễ cáu gắt, mất bình tĩnh hơn bình thường

Có những em trước đây rất điềm đạm, nhưng vào giai đoạn ôn thi lại trở nên cáu kỉnh. Chỉ một bài làm sai cũng khiến con bực bội, thậm chí buông bút, than thở hoặc tỏ ra chán nản.

Nhiều bố mẹ nhìn thấy phản ứng này liền nghĩ con “khó bảo” hoặc “thiếu ý thức”, nhưng thực chất, đây là phản ứng tâm lý rất tự nhiên khi áp lực vượt quá khả năng chịu đựng. Khi đầu óc căng thẳng, cảm xúc sẽ dễ mất kiểm soát hơn bình thường.

Thay vì trách con, bố mẹ nên xem đây là tín hiệu cần giảm tải, chứ không phải dấu hiệu của sự chống đối.

Ngồi học lâu nhưng không tập trung được

Một biểu hiện rất quen thuộc khác: con ngồi trước bàn học rất lâu, sách vở mở đầy đủ, nhưng làm được rất ít bài. Mắt nhìn vào vở, nhưng tâm trí thì “treo máy”, đọc đi đọc lại một dòng mà không hiểu.

Đây là lúc khả năng tập trung đã suy giảm nghiêm trọng. Nếu bố mẹ để ý sẽ thấy con thường xuyên ngáp, uể oải, hoặc nhìn đồng hồ liên tục. Cố ép học thêm trong trạng thái này không những không hiệu quả, mà còn khiến con thêm mệt mỏi.

Học Toán, hay bất kỳ môn nào, đều cần sự tỉnh táo. Khi tinh thần không còn đủ “pin”, học tiếp chỉ là ngồi cho đủ thời gian.

Rối loạn giấc ngủ – dấu hiệu nhiều gia đình bỏ qua

Quá tải tinh thần thường đi kèm với những thay đổi về giấc ngủ. Có con khó ngủ, trằn trọc, ngủ không sâu. Có con lại ngủ rất nhiều nhưng vẫn thấy mệt.

Giấc ngủ phản ánh trực tiếp trạng thái tâm lý. Khi đầu óc chịu nhiều áp lực, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách rối loạn nhịp sinh học. Nếu tình trạng này kéo dài trong mùa ôn thi, khả năng tiếp thu và ghi nhớ của con sẽ giảm rõ rệt.

Bố mẹ nên chú ý giấc ngủ của con, vì đây là dấu hiệu sớm nhưng rất quan trọng của quá tải tinh thần.

Con bắt đầu sợ kiểm tra, sợ điểm số

Khi chỉ cần nhắc đến kiểm tra hay thi cử là con tỏ ra lo lắng, né tránh, thậm chí than “con không muốn thi nữa”, bố mẹ cần đặc biệt lưu ý.

Nỗi sợ này thường xuất phát từ áp lực tích tụ lâu ngày. Con không còn nhìn kỳ thi như một thử thách, mà xem đó là mối đe dọa. Trong trạng thái này, dù kiến thức không tệ, con vẫn dễ làm bài kém vì tâm lý không ổn định.

Bố mẹ có thể làm gì để giúp con giảm quá tải tinh thần?

Điều quan trọng nhất là điều chỉnh nhịp học, chứ không phải tăng thêm áp lực.

Bố mẹ có thể bắt đầu từ những việc rất đơn giản:

• Cho con nghỉ ngắn 10–15 phút sau mỗi 30–40 phút học

• Giảm khối lượng ôn tập, tập trung vào phần trọng tâm thay vì cố học hết

• Khen ngợi đúng lúc để con lấy lại tinh thần

• Tạo không gian học thoải mái, yên tĩnh, dễ chịu

• Quan trọng nhất: lắng nghe con và đồng hành, thay vì chỉ nhắc nhở

Một học sinh có tâm lý thoải mái sẽ học nhanh hơn, nhớ lâu hơn và làm bài tự tin hơn rất nhiều so với một học sinh bị căng thẳng kéo dài.

Kết luận

Ôn thi là một quá trình, không phải một cuộc chạy đua. Nếu tinh thần của con đã quá tải, việc cố gắng thêm chỉ khiến mọi thứ trở nên nặng nề hơn.

Nhận ra sớm các dấu hiệu quá tải tinh thần và điều chỉnh kịp thời chính là cách bố mẹ giúp con học hiệu quả, bền vững và nhẹ nhàng hơn trong mùa thi.

Một tâm lý ổn định không chỉ giúp con đạt kết quả tốt trong kỳ thi trước mắt, mà còn là nền tảng để con học tập lâu dài và tự tin hơn về sau.